Archiwa tagu: Akademia Zamojska

Demokracja szlachecka

Zapoznałem się ostatnio bliżej z tematem Jednomandatowych Okręgów Wyborczych i dostrzegam zasadnicze podobieństwo do zasad funkcjonowania demokracji szlacheckiej sprzed wieków, której ustrój został wypracowany w dużej mierze dzięki zasługom i pracy trybuna ludu szlacheckiego Jana Zamoyskiego. XVI wiek to wyjątkowo dobrze funkcjonujący okres polskiego ustroju parlamentarnego, izbę poselską tworzyli wówczas przedstawiciele poszczególnych ziem, związani odpowiedzialnością przed szlachtą. Należy podkreślić że była to bardzo konkretna odpowiedzialność przed wyborcami z danego okręgu. W obecnym systemie parlamentarnym posłowie są przedstawicielami narodu w ogólności a ich odpowiedzialność się rozmywa. Kończy się to tym że nasi reprezentanci odpowiadają za swoją pracę, głosowania nie przed nami a przed swoją partią. Obraz Mariana Zakrzewskiego „Wymarsz Chorągwi Husarskiej”. Jako przewodnik chętnie opowiem o historii, legendach, atrakcjach Zamościa, Akademii, Ordynacji, rodu Zamoyskich a także Roztocza https://przewodnikzamosc.pl/?page_id=746.

Święty Mikołaj w Zamościu

Dodaj komentarz

Na Rynek Wielki Starego Miasta w Zamościu przybył Święty Mikołaj, po długiej, podróży Mikołaj wysiadł, podziwiał piękno Padwy Północy, kamienic, ratusza, najpiękniejszych zabytków, przespacerował się w Rynkiem Solnym, nieco zadziwił się widokiem kotwicy skręcił w lewo, w kierunku pałacu Zamoyskich, po drodze minął gmach dawnej Akademii. Idealne Miasto zachwycało swym urokiem, odrestaurowane kamienice, zabytki ukazały skrywane piękno, odbudowane mury, nowe bastiony, kurtyny zdawały się znowu być przygotowane by w potrzebie stawiać czoła najeźdźcom, Święty Mikołaj zatrzymał się przed katedrą, przyjrzał się z bliska jej odnowionej szacie, teraz gdy zbliżała się swym wyglądem do pierwotnego zamysłu fundatora nabrała jeszcze większego dostojeństwa i wspaniałości. Mikołaj wszedł do środka świątyni, podziwiał jej wystrój, piękno prezbiterium czy kaplic, nagle dostrzegł obraz na którym on sam został przedstawiony, stał chwilę przypatrując się z zainteresowaniem.

Święty Mikołaj spotkał na ulicy dwójkę dzieci, które zagubiły się… nie …spacerowały po uliczkach i zaułkach Starego Miasta w ten szczególny dzień.

– O popatrz to Święty Mikołaj ! – dziewczynka skierowała swoje słowa do chłopca.

– To niemożliwe pewnie ktoś się przebrał i udaje Świętego, lecz podejdźmy bliżej – odrzekł chłopiec

Nieco przestraszone dzieci po kilku krokach zatrzymały się przed Świętym Mikołajem.

– Drogie Dzieci, dziś wyjątkowy dzień, dzień w którym na świat w ubogiej szopce przychodzi Dzieciątko Jezus, nasz Zbawiciel i z tego powodu radują się ludzie w wielu krajach. Natomiast ja mam dla was szczególną niespodziankę, może powiedzcie co chciałybyście ode mnie otrzymać ?

– ja chciałbym grę komputerową z super szybkim strzelaniem.

– a ja bardzo pragnę lalkę Munster, w czerwonym kolorze, której z ust spływa krew…

– Dzieci a dlaczego potrzebne Wam są te zabawki ? – zapytał Święty Mikołaj.

– Jak to Mikołaju poczytaj sobie pisma dla dzieci, porozmawiaj z naszymi kolegami to bardzo modne rzeczy, każdy się nimi bawi – odpowiedział chłopiec.

Mikołaj był zafrasowany, nie zamierzał ofiarować takich zabawek, które wyprowadzają dzieci z krainy dzieciństwa do zupełnie już innej bajki.

Takich życzeń nie mogę spełnić ale dziś w ten szczególny dzień mogę z Wami zwiedzić Zamość – rzekł Święty Biskup z Mirry – i poszły razem . Dzieci obserwowały swoje miasto, ratusz, rynki, budynek Akademii Zamoyskiej, Mikołaj opowiadał jak kiedyś wglądały wigilie w Zamościu. Dziewczynka i chłopiec były zachwycone świątecznym oświetleniem Perły Renesansu. Z przejęciem przypatrywały się wspaniale przystrojonej choince stojącej na Rynku Wielkim. Powoli to nietypowe zwiedzanie Zamościa z przewodnikiem w postaci Świętego Mikołaja zbliżało się ku końcowi, na Rynku Wodnym. Dzieci otrzymały także piękne zabawki, podziękowały Mikołajowi za wspaniałe prezenty i moc atrakcji, uradowane szybko pobiegły do domu, gdyż zbliżał się czas wigilijnej wieczerzy.

Tymczasem nasz tajemniczy gość powędrował jeszcze zaułkami Rynku Wodnego, minął dawny klasztor Sióstr Klarysek i Kościół Świętej Anny a obecnie Szkołę Muzyczną i chwilę później wszedł do starego kościoła …Świętego Mikołaja.

Kamienica w Rynku Wielkim i krótka historia

Dodaj komentarz

Dziś przewodnik po Zamościu prowadzi w przeszłość. Na zdjęciu po prawej stronie widzimy starą kamienicą w Rynku Wielkim, której właścicielem był kamienicę Andrzej Abrek, profesor Akademii Zamojskiej na wydziale retoryki, elokwencji.. . .Nieco zapomniany , Andrzej Abrek był zdecydowanie wyróżniającym się profesorem Hippeum zamojskiego. „Studia uniwersyteckie odbył w Krakowie, gdzie w 1627 uzyskał bakalaureat na wydziale artium. Do Akademii Zamojskiej przybył w 1629, zaproszony przez Tomasza Zamojskiego, i objął katedrę wymowy, a następnie filozofii moralnej, którą wykładał przez 17 lat. .Trzy razy wybierano na rektora: 1641–1642, 1654–1655, 1655–1656. Jako rektor i profesor dbał o wysoki poziom Akademii, dbał o drukarnią naukową, nad którą aż jedenastokrotnie sprawował pieczę
„Oprócz licznych utworów o treści panegirycznej zachowały się w rękopisie wykłady A. z retoryki — dwa poświęcone retoryce Arystotelesa i uwagi dotyczące dialogu Cycerona
W pierwszym wykładzie z retoryki Arystotelesa A. poświęca wiele uwagi zagadnieniu stosunku retoryki do dialektyki, podkreśla ich użyteczność oraz ich punkty styczne. Wyróżnia trzy rodzaje mów (genus deliberativum, genus demonstrativum i genus iudiciale) i podaje ich charakterystykę. W Animadversiones z 1630 podaje A. wstępne uwagi na temat terminu „dialog” i pojęcia dialogu, autora i adresata dialogu, na temat pojęcia „partitio”. – Powszechna Encyklopedia Filozofii Abelarda Pierre.

Kontynuujemy nasze historyczne zwiedzanie Zamościa i losów wielkiego miejszkańca sprzed wieków, Jak wspominają kronikarze doskonale władał językiem i w związku tym zapraszano go wielokrotnie aby głosił przemowy podczas wielkich wydarzeń odbywających się w Mieście Arkad . Niezwykle ważna uroczystość miała miejsce 18 listopada 1637r., kiedy to dokładnie po pół wieku od rozpoczęcia budowy kolegiaty odbyła się konsekracja tejże świątyni i tam nasz bohater wygłosił mowę – ze swadą dziękując II Ordynatowi kanclerzowi Tomaszowi Zamoyskiemu za ogromne wsparcie finansowe przy budowie kolegiaty oraz inną pomoc. Jaki jeszcze kościół ufundował kanclerz Tomasz Zamoyski w Zamościu ? , (poza miastem dziś nie pytam ), który nie mógł osobiście tego dnia przybyć do katedry, leżał już ciężko chory w łożu boleści i niedługo później umarł..

Urywki z życia Jana Zamoyskiego

Dodaj komentarz

Na mojej stronie https://www.facebook.com/PrzewodnikZamosc ma miejsce pewna zabawa – nawiązanie daną liczbą polubień do roku w historii Zamościa, Zamoyskich, niedawno ta liczba przekroczyła 1600 – zapraszam na Przewodnika Zamość na fb i do polubienia tej strony.

Druga połowa wieku XVI, dzieciństwo i młode lata Jana ze Skokówki, nauka w Paryżu i w Strasburgu, następnie studia na słynnym w całej wówczas Europie Uniwersytecie Padewskim i zaszczytne tam stanowisko rektora. Następnie, w połowie lat sześćdziesiątych powrót do Ojczyzny z tytułem doktora Obojga Praw i listem polecającym Senatu Weneckiego do króla Zygmunta Augusta, a tu służba w Archiwum Królewskim i już mamy rok 1570 i bajeczna wprost kariera stoi przez otworem … Historia Trybuna Szlacheckiego wielka, wręcz decydująca rola w pierwszych wolnych elekcjach.
W 1577 ślub w Warszawie w willi Królowej Anny Jagiellonki z piękną i młoda Księżniczką Krystyną, która niestety długo nie pożyła. Dwa miesiące później w dniu 1 marca 1579 stanowisko Kanclerza Wielkiego Koronnego, 6 sierpnia1581 funkcja Hetmana, dwa lata później ślub na Wawelu z Księżniczką Gryzeldą Batorówną i już za kilka lat w 1587 rozpocznie się budowa Kolegiaty.. A.D. 1595 15 marca Jan Zamoyski otwiera Akademię Zamojską ,na której m.in. wykładano prawo rzymskie i polskie oraz kanoniczne, teologie, elokwencję i krasomówstwo, filozofię, medycynę to było bardzo gruntowne kształcenie człowieka, studia w Zamojskim Hippeum zapewniały wówczas przyszłość. Mamy rok 1601 Hetman Jan zbliża się do kresu życia, toczy się jedna o ostatnich bitew, z których zawsze wychodził obronną ręką, tym razem wszystko sprzysięga się przeciw niemu, wydaje się że będzie musiał ustąpić pokonany, jego żołnierze są zniechęceni, zupełnie brak im woli walki. Zamoyski widząc to… Przewodnik po Zamościu zaprasza serdecznie na zwiedzanie Perły Renesansu. https://przewodnikzamosc.pl/?page_id=746

Na koniec pytanie kiedy i gdzie ( dokładnie ) umarł Jan Zamoyski ?

Spacer pod murami Zamościa

Dodaj komentarz

Za spotkanie i szkolenie, głównie o zamojskiej twierdzy, zorganizowane na bardzo wysokim poziomie przez Koło Przewodników im. Róży i Jana Zamoyskich – uprzejmie dziękuję. Zdarzyło się to w czwartek, i spod Czwartku ruszyliśmy dookoła murów spacerując pośród kropel deszczu. Przewodnicy po Zamościu mijali kolejne niezdobyte bastiony, obserwowali jak powstają na nowo niczym Feniks z popiołów, przybyli wieczorową porą w okolice Akademii Zamojskiej. To był cenny, ważny czas, mnóstwo informacji aktualnych i sprzed wieków. Nasi Przewodnicy mają wielką wiedzę na temat Zamościa, jego dziejów, że o kulturze osobistej nie wspomnę, z czystym sercem można polecić Przewodników zamojskiego Koła ! Z uwagi na to że nie miałem dobrego aparatu, zdjęcia nie są dobrej jakości, zatem publikuje najlepsze, pozostali zamojscy Przewodnicy stoją tuż obok.

O Kanclerzu wielkim koronnym Tomaszu Zamoyskim w rocznicę urodzin – 1 kwietnia 1594r.

Dodaj komentarz

Hetman wielki koronny Jan Zamoyski bardzo długo oczekiwał na upragnionego potomka, czterokrotnie żonaty, gdyż żony niestety bardzo młodo umierały, przeważnie przy porodach lub niedługo po nich, bardzo krótko żyły córki zrodzone z tych małżeństw. A Hetman w wielkiej żałobie i żalu zawsze strój czarny przywdziewał wraz ze swoim licznym wojskiem jeszcze bardziej …odstraszając wroga na polu bitwy. Jego ostatnią, czwartą żoną była Barbara z rodu Tarnowskich, jej ojcem Stanisław kasztelan sandomierski. Bardzo interesujące jest to, że zarówno Stanisław Tarnowski ( z uwagi na sławę krewnego hetmana Tarnowskiego) oraz Jan Zamoyski ze względu na swoje własne zasługi brani byli pod uwagę jako kandydaci na zajęcie tronu na Wawelu. Kanclerz Jan Zamoyski będący już w 53 roku życia doczekał się nareszcie potomka, upragnionego syna, któremu mógł przekazać wielki majątek, (w tym założoną 5 lat wcześniej Ordynację) oraz cenne rady i naukę tak potrzebną jak dobrze wiemy, w życiu.

Poniżej przedstawiam krótką historię Tomasza Zamoyskiego, więcej podczas zwiedzania Zamościa i Roztocza : http://przewodnikzamosc.pl/?page_id=2085 zapraszam serdecznie 🙂

Tomasz Zamoyski urodził się w piątek 1 kwietnia 1594 roku – – w Zamościu i wychowywany był pod okiem światłego ojca oraz Szymona Szymonowicza. Studiował w Akademii Zamojskiej, gdzie nauka rozpoczynała się wcześnie, gdy miał lat osiem uczył się już 4 języków: polskiego, łaciny, greki i tureckiego. W starszym wieku poznał kolejne i z pewnością moglibyśmy go dziś nazwać poliglotą. Tomasz był wszechstronnie wykształconym magnatem, w Akademia Zamoscensis przeszedł studia z zakresu prawa, filozofii, inżynierii wojskowej retoryki i krasomówstwa ( był bardzo dobrym mówcą), matematyki, teologii. Po ukończeniu zamojskiego Hippeum opuścił Zamość i udał się w naukowo- turystyczną (wówczas również kwitła turystyka) podróż po Europie, którą rozpoczął od krajów niemieckich, następnie syn Hetmana przyjmowany był przez króla Anglii Jakuba i Francji Ludwika XIII, natomiast we Włoszech wielokrotnie bywał na audiencji u papieża. Dlaczego tak się działo? Z uwagi na wielką sławę ojca, która niosła się jeszcze przez wiele, wiele lat po całej Europie. Hetmanowic wracając z tej kilkuletniej podróży po krajach zachodu zatrzymał się w Padwie gdzie powiedział „ Ja ojca swego drogi trzymać się chce…i nie inszych dróg sobie w ojczyźnie szukać ale tą utorowaną iść”. Po powrocie do Ojczyzny uczestniczył w wyprawach wojennych przy boku starego już hetmana a przyjaciela Ojca Stanisława Żółkiewskiego. Wraz ze swoją żoną Katarzyną z Ostrogskich byli ludźmi bardzo religijnymi, wiele funduszy przeznaczyli na cele sakralne, ufundowali wiele kościołów jak np. Kościół Franciszkanów w Zamościu czy św Katarzyny w Szczebrzeszynie (na zdjęciu).

Pod koniec życia, za czasów panowania Władysława IV został mianowany kanclerzem wielkim koronnym, jeszcze wcześniej był bardzo poważnym kandydatem do otrzymania buławy hetmańskiej, z pewnością główną przeszkodą była choroba a już na pewno wczesna śmierć :), w wieku niemal 44 w styczniu 1638r.Mowę pogrzebową wygłosił słynny wówczas profesor retoryki ksiądz Andrzej Abrek, którego ród był w posiadaniu kamienicy abrekowskiej ( sąsiedniej do aptecznej). Tomasz Zamoyski został pochowany w podziemiach zamojskiej katedry i jego doczesne szczątki spoczywają obok ojca . Na koniec zauważę, że chętnie oprowadzę po sanktuariach, miejscach szczególnych także pielgrzymki, grupy kościelne https://przewodnikzamosc.pl/?page_id=2115

O Akademii w Tygodniku Zamojskim rozmowa z przewodnikiem po Zamościu

Dodaj komentarz

Akademia Zamoyska została założona przez Jana Zamoyskiego – jak podaje większość źródeł np. J K Kochanowski, Bazyli Rudomicz – w marcu 1594 r. Wcześniej wielki kanclerz Rzeczypospolitej zamierzał zreformować skostniałą Akademię Krakowską. Jednakże planów tych nie dane mu było zrealizować, gdyż spotkał się z ostrym sprzeciwem profesorów Uniwersytetu Jagielońskiego, wciąż pozostających pod wpływem średniowiecza i nie rozumiejących światłego kanclerza. Właśnie ich postawa miała ogromny wpływ na fakt założenia w hetmańskim grodzie trzeciego w kraju – właśnie po Krakowie i Wilnie – Uniwersytetu i mogę w tym miejscu powiedzieć nie „ma tego złego coby na dobre nie wyszło” :-). W „Odezwie do Polaków” z okazji otwarcia Uczelni hetman pisał ” Nauki żywiły moja młodość, uprzyjemniały starość, zdobiły pomyślne chwile w senacie, w niewoli były mi ucieczką i pociechą, one kierowały mną na wojnie, dawały rady przy zawieraniu układów i przymierzy (…).

W ostatnim numerze Tygodnika Zamoyskiego ukazał się artykuł na temat Akademii Zamojskiej, zostały także opublikowane informację, które przekazałem jako Przewodnik po Zamościu i Roztoczu, autorem artykułu jest red Anna Rudy. Do artykułu prawdopodobnie wkradł się błąd – Zamość w owym czasie był miastem peryferyjnym – choćby dlatego, że hetmański gród leżał na skrzyżowaniu głównych szlaków handlowych z Gdańska, Warszawy do Lwowa i dalej oaz z Kijowa do Krakowa, to zatem centrum nie prowincja …

Na tym zdjęciu cały artykuł

Postanowiłem nieco zgłębić ten temat na łamach mojej strony Przewodnik Zamość. Jan Zamoyski zajmował się wszystkim co dotyczyło Akademii, pomagał w doborze profesorów, układał program nauczania, oparty w ogromnej mierze na Arystotelesie i Cyceronie, także św. Augustynie i Platonie, dla biednych scholarów zapewniał darmowe miejsca w bursie, dobierał nawet odpowiednią trzcionkę w drukowanych książkach, jeśli tylko był w Zamościu uczestniczył w egzaminach. Natomiast podczas długich wypraw wojennych kazał sobie wysyłać prace studentów, które gorliwie w obozie sprawdzał, nanosił cenne dla studentów uwagi i do Zamościa odsyłać kazał .

Na koniec jeszcze krótka historia profesora prawa rzymskiego, które oczywiście ( jak i inne przedmioty) wykładane było po łacinie, według kodeksu Justyniana. Wykłady prowadził bardzo osobliwy człowiek, Szkot dr Brusius, który wiele lat studiował w Rzymie i cieszył się w hetmański grodzie dużym poważaniem. Był jednak osobą, która stroniła od ludzi i często powiadała, że nie nie jest w stanie znieść myśli o śmierci w łożu boleści a nie na polu chwały. Profesor długo prosił, wręcz błagał fundatora Akademii aby ten uzyskał dla niego miejsce …w szkockim wojsku. Wreszcie hetman, po listownej interwencji u króla szkockiego Jakuba otrzymał do niego powołanie i dr Brusius mógł zginąć od cięcia szablą a nie na skutek choroby serca i tęsknoty za wojaczką.

PrzewodnikZamosc.pl o Akademii w Tygodniku Zamojskim

Dodaj komentarz

Na zdjęciu Akademia Zamojska po planowanym remoncie.

Fragment artykułu z dzisiejszego numeru Tygodnika Zamojskiego największej regionalnej gazety – nakład 31 tyś egzemplarzy:

„Wykłady na Akademii Zamojskiej rozpoczęły się w 1595 r, choć znany nam gmach dla niej naprzeciwko pałacu zbudowano ponad pół wieku później. Budowę zaczynał syn Jana, założyciela Zamościa, Tomasz Zamoyski… Mówi jeden z zamojskich przewodników Janusz Malicki czyli ja 🙂 – właściciel strony: www.PrzewodnikZamosc.pl – Zawsze prowadzę tam wycieczki. To obowiązkowy punkt programu, główne atrakcje razem z katedrą, pomnikiem Jana Zamoyskiego, Rynkiem Wielkim z kamieniczkami i ratuszem oraz synagogą. To jeden z ostatnich nieodnowionych zabytków z pierwszego wieku powstawania miasta. A remont to coraz pilniejsza potrzeba, mur niszczeje na coraz większych powierzchniach. I widać to gołym okiem.”
Redaktor Anna Rudy podkreśla: „Przewodnicy po Zamościu na ogół pokazują budynek akademii wycieczkom, bo też jest się czym pochwalić. Była częścią miasta idealnego („dobrego, pięknego i wiecznego”), tworzonego przez Jana Zamoyskiego, zamkniętego pierścieniem fortyfikacji, a więc bezpiecznego. W obrębie murów mieściły się rezydencja właściciela miasta i domy mieszkańców, place handlowe, katedra, trybunał czy właśnie akademia(…) ( zapraszam do poczytania całego artykułu w Tygodniku Zamojskim)

Zamość – Centrum Turystycze

1 odpowiedź

Zamość powstał pod koniec XVI- go wieku, według koncepcji włoskich mistrzów epoki Renesansu, To zespół zabytkowy o unikalnej w skali światowej wartości, w skład którego wchodzą trzy rynki, kamienice, katedra, gmachy akademii czy pałacu, ratusz, siedem bastionów, bramy (…) Idealne Miasto Renesansu stanowiło duże wyzwanie dla Architekta Bernardo Morando, gdyż poza innymi aspektami, jego realizacja wkraczała w sferę estetyki, piękna ale i funkcjonalności życia mieszkańców grodu hetmańskiego.

Obecnie realizowany jest ogromny projekt rekonstrukcji Perły Renesansu, a po jego wdrożeniu i realizacji Zamość uzyska status polskiego Pomnika Historii jako wielkiego centrum turystycznego. Możemy być pewni, iż wspomniana modernizacja zamojskiej twierdzy będzie znacząco oddziaływać na napływ turystów do naszego miasta. W związku z tym wydaje się, że każdy aktywny przewodnik po Zamościu powinien być przygotowany na ten zmasowany przyjazd zwiedzających, żądnych wielu atrakcji i różnych wrażeń. Moim zdaniem ważne jest także aby zaistnieć w świecie internetu, facebooka – tutaj zaprezentować zarówno Miasto Arkad jak i siebię, należy postawić na działanie w tej sferze co przyniesie dwojakie (co najmniej 🙂 ) korzyści. Przewodnik uzyska zlecenia z nowego źródła, wiem z doświadczenia, że często można przekonać jeszcze się zastanawiających, tych do końca nie zdecydowanych aby przyjechali właśnie do Zamościa. Pójdźmy dalej, wiemy o tym, że jest wiele powodów dla których warto pofatygować się właśnie na piękną, wyjątkową Zamojszczyznę – i na własne oczy zobaczyć urok tej Krainy . W konsekwencji wszyscy będą zadowoleni, wszyscy na tym zyskają, turysta pełen wrażeń, zadowolony z dobrze wypełnionego czasu, przewodnik i właściciel kawiarni, strzelnicy, sklepu z dobrze wykonanej pracy …

Marek Grechuta ” Gdzieś na na mapy skraju” (Zamość)

Dodaj komentarz

Spotykam się z różnymi, w tym krytycznymi głosami na temat wielkiego artysty pochodzącego z Zamościa, oczywiście każdy ma prawo do swojego zdania, jednak nie zawsze musi być tak jak nam się wydaję. Marek Grechuta „Na mapy skraju” , w jednym ze swoich ostatnich utworów , które nam pozostawił nie zapomniał o miejscu swojego urodzenia, nauki w liceum – byłej Zamojskiej Akademii, pierwszej, gorącej miłości…Do Padwy Północy wracał chociaż myślami, tekstem piosenki etc.