Archiwa tagu: Akt lokacyjny Zamościa

Wnuk – ponad cztery wieki temu wójtem teraz prezydentem Zamoscia

W ostatnich wyborów samorządowych prezydentem został  Andrzej Wnuk, który pokonał urzędującego przez 3 ostatnie kadencje Marcina Zamoyskiego, syna ostatniego zamojskiego ordynata.  Jednak nawiązanie do historii sprzed wieków wciąż ma mijesce.

W Akcie lokacyjnym z roku 1580 Jan Zamoyskiego dla swojego grodu znajdziemy informację: „(…) Aby zaś miasto to tym łatwiej osadzić się i do stanu rozkwitu przywiedzione być mogło, obiecuję jego mieszkańcom naznaczyć zaraz od początku na wójta albo osadźcę roztropnego, zapobiegliwego, mającego duże doświadczenie w sprawach miejskich i kupieckich (…)”.

wnuk-i-wnuk-2014w

ze strone roztocze.net.pl

Kanclerz Zamoyski zamierzał  uworzyć w Zamościu dominujący ośrodek rzemiosła i handlu, w związku z tym bardzo istotna była nominacja sprawnego i doświadczonego w sprawach handlowych „wójta”. Do tej funkcji Jan Zamoyski przeznaczył Wojciecha Wnuka, rajcę miasta
Sandomierza, który według Pana na Zamościu  spełniał wskazane warunki. Oficjalnie Wojciech Wnuk objął obowiązki wójta 28 marca 1583 roku, ale już od 28 kwietnia 1581 roku akcję werbunkową wśród potencjalnych osadników, jako główny organizator życia
miejskiego. W okresie lokacji miasta wójt w odróżnieniu od burmistrza, był  urzędnikiem dziedzicznym – może dlatego prezydentem w końcu został Andrzej Wnuk 😉 – stojącym na czele miasta. Był on lennikiem pana miasta, zobowiązanym m.in. do konnej służby wojskowej. Wójt miał także liczne dochodowe przywileje (m.in. 1/6 czynszów, 1/3 kar sądowych, prawo posiadania jatek i zasiadania w ławie miejskiej). Wójtowi Wnukowi pomagał w organizacji miasta, późniejszy podwójci, Jan Syxt, pochodzący ze znanej lwowskiej rodziny mieszczańskiej. Był on jednym z pierwszych przybyszów do Zamościa. Tutaj też organizował działalność zamojskiej ławy sądowej i uruchamiał wymiar sprawiedliwości. Jako były ławnik sądowy lwowski miał w tym względzie odpowiednie doświadczenie. Władze miejskie w Zamościu rozpoczęły działalność nominalnie w 1583 roku. Wojciech Wnuk pełnil także funkcję burmistrza. Funkcję burmistrza po Wojciechu Wnuku objął powszechnie szanowany architekt miasta Bernardo Morando.

Obecnie urząd prezydenta sprawuje potomek Wojciecha Andrzej Wnuk, którego zaprzysiężenie na sprawowany urząd miało miejsce dziś. Pozostaje życzyć prezydentowi powodzenia!, rozwoju miasta dla dobra Mieszkańców, turystyki w Zamościu, która zawsze już będzie główną gałęzią przemysłu  pomnika historii RP jakim jest Perła Renesansu

andrzej wnukk

Prezydent Anrzej Wnuk zd. M. Chmiel.

 

Piękna karta życia Zamoyskiego, u boku Batorego

st Batoru portret

Dlaczego piszę na tym blogu o królu Stefanie ? Był to monarcha z którym przez cały okres jego panowania współdziałał Jan Zamoyski, za jego rządów został podkanclerzym a następnie  w dniu 1 III 1578 roku (późniejszy) Pan na Zamościu Kanclerzem Wielkim Koronnym. W czerwcu 1579 rozpoczęła się I wyprawa moskiewska, a dzięki zabiegom Kanclerza wśród szlachty Sejm uchwalił niezbędne podatki na dwa kolejne lata wojny z Moskwą. 6 VIII 1580 roku Zamoyski odniósł pierwsze zwycięstwo, zdobył wraz ze swym wojskiem twierdzę Wileż, rok później 11 VIII 1581 roku został mianowany przez Stefana Batorego – w uznaniu  zasług – Hetmanem Wielkim Koronnym i jako pierwszy w Polsce połączył stanowiska kanclerza i hetmana.

akt_lokacyjny_zamoscia

Akt lokacyjny Zamościa wydany przez króla Stefana, znajduje się w Muzeum Zamojskim, gdzie chętnie zaprowadzi Państwa przewodnik po Zamościu i opowie o jego historii, dziejach ludzi związanych z tym grodem.

Plany  Zamoyskiego, także dzięki  Batoremu mogły być realizowane, 12 czerwca 1580 roku król Stefan zatwierdził akt lokacyjny Zamościa oraz nadał miastu herb, natomiast dokładnie 3 lata później na Wawelu, 12 czerwca 1583 roku odbył się iście królewski ślub Jana Zamoyskiego z księżniczką Gryzeldą Batorówną, bratanicą króla, córka księcia Siedmiogrodu Krzysztofa,  współpraca tych dwóch ludzi zacieśniła się jeszcze bardziej, stanowili teraz jedną rodzinę . „Śmierć króla Stefana (12 grudnia 1586 r.) na zamku w Grodnie przecięła jego wielkie mocarstwowe plany i zamknęła jedną z najpiękniejszych kart życia Zamoyskiego. Za Zygmunta III zmalały jego wpływy na dworze, ale wzrósł jego autorytet moralny i popularność” ks. Zbigniew Starnawski

 plan nastarszy Zamościa