Unia Lubelska podpisana została dokładnie 450 lat temu … 1 l i p c a 1569 r ! . W przygotowaniach do zawarcia Unii brał udział, świetnie wykształcony w Paryżu, Strasburgu i Padwie, zapewne najlepszy w ówczesnej Rzeczypospolitej prawnik oraz w tym czasie sekretarz ostatniego Jagiellona na polskim tronie, a następnie założyciel Zamościa – Jan Sariusz Zamoyski. Na mocy postanowień pomiędzy Polską a Litwą mieliśmy wspólny z Litwą sejm, elekcję i króla, urzędy, zniesiono obowiązujące dotychczas ograniczenia w nabywaniu ziemi przez szlachtę polską na Litwie a litewska w Koronie. Rzeczpospolita Obojga Narodów to niemal milion km 2, pierwsze lub drugie pod względem wielkości państwo w Europie. Unia przetrwała aż do upadku Polski pod koniec XVIII wieku.
Zauważmy, że niechętny ww. zapisom był hetman litewski Mikołaj Radziwił „Rudy” , który przewodził magnaterii litewskiej ( przedstawiony z rudą brodą – klęczy na obrazie przed polskim królem Zygmuntem Augustem)
Zaledwie kilka lat póżniej złączył Ich obu wspólny „interes” – ślub Podkanclerza Rzeczypospolitej z bratanicą Wojewody wileńskiego Mikołaja „Rudego” – Księżniczką Krystyną Radziwiłłówną. Początkowo hetman litewski nie wyrażał zgody na ślub swojej bratanicy z Janem Zamoyskim, lecz gdy rola Zamoyskiego w Rzeczypospolitej zaczęłą wzrastać – uzyskał znaczące stanowisko w Rzeczypospolitej, Radziwiłł zmienił zdanie. Ślub odbył się w letnim pałacu królowej Anny Jagiellonki w Warszawie, wśród zaproszonych gości znalazł się król Stefan Batory, a Jan Kochanowski napisał sztukę „Odprawa Posłów Greckich”, która na tym ślubie został wystawiona. Na letnie zwiedzanie Zamościa zaprasza Przewodnik po Zamościu – tel 509 338 939.
Na zdjęciu widzimy obraz Jana Matejki „Unia Lubelska”, namalowany dla uczczenia innej, bo 300 letniej rocznicy zawarcia Unii.
