W Zamościu od 2011 roku,   dzięki inicjatywie Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Oddział Zamość, przy zbiegu ulic Partyzantów, Okopowej i Łukasińskiego, przed kościołem Franciszkanów mamy rondo Braci Pomarańskich. Początkowo planowano uhonorować najbardziej znanego Zygmunta, bliskiego współpracownika Józefa Piłsudskiego  ale ostatecznie wyróżniono także Stefana I Józefa.

Wszyscy trzej bracia Pomarańscy od urodzenia byli związani z Zamościem. Walczyli w Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego.  już pod koniec I Wojny Światowej, w 1917 r. założyli w Zamościu Księgarnię Polską a następnie wydawnictwo, dzięki nim powstały regionalne czasopisma: Kronika Powiatu Zamojskiego i Teka Zamojska.

Pomarańscy byli oddanymi swej Ojczyźnie żołnierzami, walczyli w czasie wojny polsko – bolszewickiej 1920 r.  Zygmunt odbył praktykę notarialna u znanego zamojskiego notariusza …Bolesława Leśmiana, gdzie także z bardzo dobrym wynikiem zdał egzamin. następnie pracował jako notariusz a także komornik. Warto również nadmienić, że Zygmunt Pomarański odziedziczył po swoim ojcu Józefie, który należał do Orkiestry Włościańskiej Karola Namysłowskiego – talent muzyczny, jest autorem znanych pieśni żołnierskich  „Jedzie ułan na kasztance” i „O mój rozmarynie” .

Rondo Braci Pomarańskich w Zamościu

  W czasie II wojny światowej bracia należeli do Związku Walki Zbrojnej ( Zygmunt został  komendantem  Obwodu Zamość) a następnie do Armii Krajowej, żołnierzem AK był także syn Zygmunta – Ziemowit. Zygmunt został aresztowany przez Gestapo w Zamościu, następnie torturowany w okrutny sposób – połamano mu ręce i nogi, zginął w grudniu 1941 r. w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz, także w tym obozie, rok później Niemcy zabili jego brata Józefa. Trzeci z braci Stefan został zamordowany w grudniu 1944 obozie w Flossenburgu.

Na koniec interesująca wypowiedź marszałka Piłsudskiego, który stwierdził że gdyby wszyscy jego żołnierze byli tak waleczni jak bracia Pomarańscy to nie tylko Kijów ale Moskwę by zdobył… Więcej podczas Zwiedzania Zamościa i Roztocza – https://przewodnikzamosc.pl/?page_id=746