Zamoyski i Zamoyski

„Nie będę tu mówił o jego dziedzicznej szlachetności ani o słąwie jego przodków. Sam przez swe cnoty jest dostatecznie znakomity. Z chwilą bowiem gdy stanął u steru państwa, nic nie miał piniejszego, jak ofiarować Ojczyźnie całe swe zdolności, swoją pracę i swoje mienie, nic jednakowoż nie świadczy bardziej o jego miłości ojczyzny, jak to własnie miasto, które własnym sumptem wybudował, potężnymi murami i basztami przeciw napadom nieprzyjaciół umocnił i od swego imienia Zamościem nazwał”. Autorem tych słów jest wybitny humanista holenderski Jerzy Dousa, znająćy osobiścię Hetmana Jana Zamoyskiego, przebywający w Zamościu przez kilka dni w gościnie. Zdjecie przedstawia Prezydenta Marcia Zamoyskiego podczas odsłonięcia pomnika jego wielkiego przodka ( już nie w linii prostej) we wrześniu […]

Gra w szachy na Rynku Wielkim – czarny Hetman wygrywa

Tuż przed II wojną światową na Rynku Wielkim w Zamościu bardzo popularna była gra w szachy a jak gra ta się odbywała przedstawia zdjęcie. Z opowieści bliskiej mi osoby wiem, że kto tylko mógł udawał się na Rynek aby obejrzeć partyjkę szachów, żywych szachów. To była w owym czasie chyba największa atrakcja dla mieszkańców Zamościa i gości. Chyba nie powinniśmy się dziwić, że każdy chciał być …hetmanem, czyli Janem Zamoyskim we własnej osobie. Nie wszyscy chyba jeszcze wiedzą, że Wielki Hetman Koronny zawsze zwyciężał, szczególnie hetman ubrany na czarno. Hetman Jan Zamoyski po śmierciach swoich trzech małżonek, a także króla Stefana zawsze przybierał wraz ze swoim wojskiem żałobny, czarny strój […]

Pałac Zamoyskich w mieście arkad

Gościliśmy dzisiaj w Pałacu Zamoyskich w Warszawie, byliśmy świadkami bardzo smutnych wydarzeń. , Wieczorem, gdy mijają ostatnie godziny karnawału zwiedzamy Pałac w Zamościu. W rezydencji Zamoyskich bywał  między innymi (również) w okresie karnawału – dokładnie 425 lat temu – sam Arcyksiąże Maxymilian Habsburg (wielki mistrz zakonu krzyżackiego), wiezień wielkiego Hetmana .Syn Austriackiego cesarza i kandydat do tronu polskiego był początkowo łagodnie traktowany przez kanclerza Jana Zamoyskiego, który wybrał go nawet na ojca chrzestnego swojej córki i Gryzeldy Batorówny. Zdjęcie rezydencji Zamoyskich zrobiłem także w okresie „ostatków” tego roku, od zachodniej strony miasta.

Hetmański Gród zimową porą

Zwiedzanie miasta partnerskiego Zamościa, także zimą, nie jest wielkim wyzwaniem lecz fantastyczną przygodą. Miasto to, leżące nieopodal Perły Renesansu założył wielki przyjaciel i uczeń Jana Zamoyskiego hetman Stanisław Żółkiewski. Kilka lat temu, w lutym, gdy zwiedzałem ten również hetmański gród widziałem jeszcze jakby migawki z poprzedniej epoki. Kamienice, ratusz, zabytki, przedstawiony na zdjęciu polski kościół przetrwały. Rząd Ukrainy przeznaczył nawet kilkadziesiąt mln ( w złotych polskich) na ratowanie tego bezcennego dziedzictwa historii. Spacer uliczkami rzeczywiście przenosi w przeszłość nawet gdy się nie ma dużej wyobraźni . Polecam zatem podróż na wschód a niedaleko za granicą ujrzycie gród niezwykły , jaki ? i pytanie dodatkowe jak to marka samochodu, który przejeżdża […]

425 Rocznica Zwycięstwa Zamoyskiego pod Byczyną – 24 I 1588 r.

  Dziś mija 425 lat od zwycięstwa hetmana Jana Zamoyskiego pod Byczyną (24 I 1588 r. w niedzielę) nad arcyksięciem Maxymilianem Habsburgiem, pretendentem do polskiej korony. W listopadzie 1587 doszło do bitwy pod Rabsztynem, gdzie Jan Zamoyski wraz z Markiem Sobieskim pokonali Arcyksięcia, którego zamiarem było opanowania polskiego tronu. Następnie Habsburg schronił się poza granicami Polski nie spodziewając się ataku Zamoyskiego, jednak srogo się rozczarował, hetman uzyskał pełnomocnictwo od sejmu i ruszył na południe. Podczas samej bitwy Zamoyski nie uderzył w środek skoncentrowanych sił Austriackich, czego spodziewał się Maxymilian, mający w planie zamknąć polskie wojska  w okrążeniu.  Hetman uderzył wykorzystując szyk skośny – w swoim manewrze naśladował wielkiego wodza tebańskiego Epaminondasa, […]

Nauka w życiu Jana Zamoyskiego

„Ja kanclerz i najwyższy wódz wojsk polskich, dostąpiłem najznaczniejszych godności w państwie nie tylko dzięki Bogu, królowi i Rzeczypospolitej, ale także dla nauk, które niegdyś sobie zdobyłem. Bez nauki nie może być ani cnoty, ani sławy. Pomny tej prawdy, w mojej młodości cały poświęciłem się naukom”. Jan Zamoyski – „Odezwa do Polaków”  Rozpoczynam dziś historię tej strony od założyciela Zamościa, hetmana i kanclerza wielkiego koronnego Jana Sariusza Zamoyskiego, który urodził się 19 marca 1542 roku w drewnianym zamku na Skokówce. Był był pierwszym spośród swego rodu, który uzyskał gruntowne wykształcenie. Ojciec  Stanisław wysyłał go kolejno do trzech znanych, europejskich ośrodków nauki: Paryża, Strasburga, Padwy – w których w owym czasie […]

Zimowa opowieść

Według zapowiedzi meteorologów do Zamościa zbliża się zima, co jest zupełnie naturalnym zjawiskiem, w drugiej połowie stycznia. Przewodnik Zamość zaprasza na krótką zimową opowieść. Niebawem obchodzić będziemy kolejną, 434 rocznicę największej bitwy Jana Zamoyskiego. Działo się to przed wiekami, również podczas śnieżnej zimy, w drugiej połowie stycznia 1588 roku, kiedy to w wyniku podwójnej elekcji wybrano nie jednego lecz dwóch kandydatów na polski tron : Zygmunta III Wazę oraz arcyksięcia Maksymiliana Habsburga. Ostatecznie – kto zostanie polskim monarchą -miała zdecydować koronacja na Wawelu. Hetman Zamoyski po głębszym zastanowieniu poparł Zygmunta i wraz z polskim wojskiem stanął do obrony Krakowa odpierając wojska Habsburga. Następnie pod Byczyną pokonał syna austriackiego cesarza i […]

12 czerwca …w historii Zamościa

12 czerwca to ważna data dla Zamościa i rodziny Zamoyskich . 12 czerwca 1580 roku król Stefan Batory zatwierdził w Wilnie akt lokacyjny Zamościa i ta data jest uznawana za początek hetmańskiego grodu . Jan Zamoyski zawarł kontakt z włoskim architektem Bernardo Moradno, któremu zlecił rozplanowanie całego organizmu miejskiego. Projekt miasta idealnego oparty jest na koncepcji włoskich mistrzów epoki Renesansu, na czele z najbardziej znanym przedstawicielem tej epoki – Leonardo da Vinci, twórcy modelu człowieka doskonalego…, już tutaj dostrzegamy podobieństwa z Padwą Północy. Nasze miasto budowane jest jako miasto piękne, funkcjonalne, najlepiej nadające się do życia jego mieszkańców a przy tym bezpieczne, czyli otoczone z każdej strony murami. Podstawą grodu […]

Brama Lubelska i Arcyksiążę Maksymilian

Jan Zamoyski zwycięża pod Byczyną Po pokonaniu pod Byczyną w styczniu 1588 roku przez bramę Lubelską Starą  hetman Zamoyski przeprowadził w 1588 r, swojego największego więźnia: arcyksięcia Maksymiliana Habsburga, wybranego przez część szlachty na króla. Nie miał jednak szczęścia ów pretendent do polskiego tronu, gdyż Jan Zamoyski (mimo wielu zastrzeżeń) zdecydował się poprzeć jego konkurenta – potomka (po kądzieli) Jagiellonów Zygmunta Wazę – co musiało się wiązać z porażką austriackiego kandydata!. Tuż przed swoją śmiercią hetman rozkazał zamurować bramę jako znak zwycięstwa nad Maksymilianem.

Zamość miasto idealne

Zamość został założony przez hetmana Jana Zamoyskiego, na mocy aktu lokacyjnego, wydanego 10 kwietnia 1580 roku i jest  renesansowym przykładem harmonii i piękna, to doskonałe połączenie myśli włoskiego architekta oraz oczekiwań fundatora. Plan miasta wpisany jest jakby w organizm człowieka. Głowa to pałac, dwa ramiona lub płuca to świątynia oraz akademia – odpowiedzialne za sferę duchową i naukową, ulica Grodzka stanowi kręgosłup miasta, sercem jest ratusz a bastiony to nogi i ręce. Fortyfikacje bastionowe przez całe stulecia skutecznie broniły mieszkańców przed najazdem obcych wojsk. Rynek Wielki o wymiarach 100 na 100 metrów to idealny kwadrat, przy którym architekt miasta Bernardo Morando zaprojektował podcieniowe kamienice.   W pierzei północnej rynku wzniesiono […]