Archiwa tagu: Padwa Pólnocy

Zamość – idealne miasto

Dodaj komentarz

Piszą o idealnym mieście na wp, – Przewodnik Zamość zaprasza na wycieczki  – przewodnikzamosc@gmail.com  Zamość – polskie miasto idealne przyciąga co raz większe rzesze turystów, przybywają tu goście z Polski, Europy, Japonii czy Ameryki
Zamość bywa nazywany „perłą renesansu” i „Padwą Północy”. Został zaprojektowany jako idealne miasto-twierdza, choć wydawało się to utopią. 14 grudnia 1992 r. UNESCO umieściło je na Liście Światowego Dziedzictwa Ludzkości jako przykład renesansowej zabudowy miejskiej. Większość budynków stanowią renesansowe kamienice, a katedra (d. kolegiata) należy do najwybitniejszych osiągnięć architektury późnego renesansu. Miasto otaczają natomiast typowe dla epoki fortyfikacje bastionowe. Zamość był dziełem życia Jana Zamoyskiego. To on ściągnął do Polski słynnego włoskiego architekta z Padwy, Bernarda Morando, i zlecił mu budowę miasta. Kontrakt podpisano 1 lipca 1578 r. Prace trwały osiem lat. W efekcie powstało miasto z przejrzystym układem urbanistycznym, racjonalnie rozplanowanymi obiektami użyteczności publicznej, charakteryzujące się jednorodną zabudową, a dzięki fortyfikacjom – gwarantujące bezpieczeństwo. http://turystyka.wp.pl/gid,18155624,img,18155657,kat,1036543,page,4,title,Miasta-idealne-utopijne-sny-architektow,galeria.html

zamoscc_marek_jawor_um_zamosc_zamoscpl

M. Jawor

Zamość zachwyca od wieków, warto przyjechać, zobaczyć i cieszyć oko.

Piękno Zamościa

Dodaj komentarz
  • rudomicza rtuszRynek Wielki – także całe Stare Miasto – w Zamościu to doskonały przykład renesansowej harmonii i piękna. Jego wymiary o proporcjach 100 na 100 metrów to przecież idealny kwadrat. Przy Rynku, według projektu Bernardo Morando, zostały usytuowane podcieniowe kamieniczki, początkowo drewniane,  a następnie na skutek licznych pożarów oraz woli fundatora murowane. Wzorem dla mieszczan wznoszących swoje domy była kamienica samego kanclerza, zwana do dziś kamienicą Zamoyskich. W pierzei północnej wzniesiona została główna budowla Rynku, czyli ratusz – upiększany i przebudowywany na przestrzeni wieków, do dziś stanowi wizytówkę Padwy Północy.
    Jeżeli mówimy o pięknie, to pragnę zauważyć, że ostatnio podczas lektury natrafiłem na definicję „piękna” według Leona Battisty Albertiego, zatem piękno według tego włoskiego architekta, poety, malarza, filozofa to „harmonia wszystkich części dostosowanych do siebie tak, że nie można nic dodać ani zmienić nie psując całości”. Włoski architekt Perły Renesansu Bernardo Morando czerpał wzory z pism swojego rodaka, żyjącego ponad wiek wcześniej – Albertiego
    Znamy odniesienia hetmańskiego grodu do ciała ludzkiego, a jeśli nie to wrócimy jeszcze na Przewodniku po Zamościu do tego tematu. Pozostaje nam jedna ważna kwestia, co na temat piękna  mówili ulubieni autorzy, myśliciele  samego Jana Zamoyskiego
    Cyceron: „W ciele nazywa się pięknem jakąś odpowiednia postać członków (apta figura membrorum) w połączeniu z pewną przyjemnością barwy (cum coloris quadam suavitate)”. Definicja ta została później rozszerzona na piękno wzrokowe wszystkich rzeczy, na piękno dźwiękowe w muzyce, na piękno myśli w literaturze i nawet na piękno transcendentalne, zwłaszcza piękno duszy.
    Definicję stoicką przejmuje Św. Augustyn, którego młody Jan ze Skokówki tak bardzo umiłował podczas swych studiów w Padwie. Dodajmy, że to właśnie biskup Hippony miał decydujący wpływ na przyjęcie przez Zamoyskiego wiary katolickiej.  Doktor Kościoła Augustyn pisał: „Wszelka piękność cielesna polega na odpowiedniości części i przyjemnej barwie (partium congruentia cum quadam coloris suavitate). W tej definicji także odnajdujemy nawiązanie do planu budowy Zamościa.

Akademia Zamoyska – dziś rocznica założenia

2 komentarze

akedemicj 1938 h poddebskiAkademia Zamojska została założona przez wielkiego wizjonera, człowieka doby renesansu, hetmana Jana Zamoyskiego  dokładnie dnia 15 marca Anno Domini 1595, dziś zatem  mija   419 rocznica tego doniosłego  wydarzenia. Podczas zwiedzania Zamościa  – https://przewodnikzamosc.pl/?page_id=746  przekażę Państwu te najważniejsze, najciekawsze  informację, atrakcje czy  anegdoty   dotyczące samej Akademii, jej studentów czy profesorów. Hetman pragnął ofiarować młodym ludziom „tą Krynicę mądrości”, gdyż jego zdaniem  jak pisał w „Odezwie do Polaków” na otwarcie Uniwersytetu ”Dobre wychowanie trwalszym jest nad bogactwa, błogosławieństwa tego otwieram wam źródło, w tej to założonej Akademii w której synowie wasi naukę czerpać będą, nic  tak nie ubogaci człowieka jak nauka”. Zamoyski, był człowiekiem, który przerósł swoją epokę, widział zatem więcej niż przeciętny człowiek, podkreślał: „Skorom się przekonał, iż nic w życiu bardziej pożytecznym, bardziej upragnionym nie jest jak nauka i cnota, gdym się przyświadczył, że ni cnoty ni sławy bez umiejętności i nauki dostąpić nie można, cały  poświęciłem się nauce” . W ostatnich dwudziestu latach doświadczyliśmy boomu w nauce, kto żyw zapragnął studiować i przejrzyjmy statystyki, które mówią wyraźnie – człowiek który wykształcony jest większe szanse na pracę ma – szanse powiadam choć różnie to bywa, lecz to już zupełnie inna historia…

 Obecny budynek w formie czworoboku z dziedzińcem pośrodku ufundował syn Hetmana  Tomasz wraz ze swoją żoną Katarzyną z Ostrogskich Zamoyscy. Jest to jedna z najstarszych uczelni – trzecia w Rzeczypospolitej – po Krakowskiej i Wileńskiej –  jak również budowli uniwersyteckich w Polsce, którą wznoszono w stylu wczesnobarokowym przez 9 lat, począwszy od roku 1639.W budynku Akademii ( zd. Akademii 1938 r . Podębski) znalazły się miejsca na sale wykładowe, bibliotekę, drukarnię a także  mieszkania profesorów i studencką bursę. Duży wewnętrzny dziedziniec z dwu stron (na parterze) nie miał ścian, piętro umiejscowiono na filarach połączonych charakterystycznymi dla Zamościa półkolistymi arkadami, nad którymi biegł wokół całego podwórza fryz z ozdobnymi ornamentami. Niestety, arkady zabudowano w XIX wieku, gdy budynek Akademii zaborca rosyjski zamieniał   w koszary. Wtedy też skuto kamienne dekoracje portali i okiennych obramień. W wielu innych miejscach Starego Miasta Moskale dokonali innych zniszczeń, czy jest sens zastanawiać się dlaczego ?, czy my „upiększaliśmy”   Kreml ?.

akademia ratUczniowie i profesorowie wrócili do swego gmachu w 1866 roku i od tamtej pory (z przerwą na II wojnę światową) uczelnia znów pełni funkcję edukacyjną. Przez wiele lat mieściło się tu liceum męskie i żeńskie a uczniowie i uczennicę mogli się razem spotykać jedynie na wspomnianym dziedzińcu lub w bibliotece . Dziś krótko zasygnalizuję, że właśnie na dziedzińcu starej Akademii Zamojskiej zrodziła się pierwsza wielka miłość …Marka Grechuty, o czym opowiem więcej   podczas zwiedzania Zamościa,

akademia z pałacuObecnie w Ministerstwie rozpatrywany jest wniosek miasta Zamościa o odbudowę gmachu Akademii w dużej mierze nawiązujący do pierwotnych założeń ( choć niestety nie w pełni)  o wartości 36 mln złotych. Ostatecznej decyzji możemy się spodziewać w najbliższym czasie, o czym oczywiście poinformuję na Przewodniku po Zamościu : www.PrzewodnikZamosc.pl oraz stronie facebookowej https://www.facebook.com/PrzewodnikZamosc do polubienia i odwiedznia której również zapraszam. Remont Akademii Zamojskiej będzie obok ważnej roli kulturalnej i naukowej będzie miał doniosły wpływ na rozwój turystyki w Zamościu.

Pierwsze zwycięstwa ( z Rosją ) Jana Zamoyskiego

Dodaj komentarz

Jan_Zamoyski_Hetman na koniu                                           HETMAN WIELKI KORONNY  JAN ZAMOYSKI

Stefan Batory nie mówił po polsku, jednak bardzo szybko dostrzegł i docenił  osobę Jana Zamoyskiego, oczywiście pomogł w tym  fakt, że obydwaj świetnie władali kilkoma językami obcymi oraz jako absolwenci wspaniałej Akademii w Padwie doskonale się rozumieli.

W Zamościu  pod kierownctwem włoskiego architekta Bernardo Morando od kilku miesięcy trwały pracę przy budowie miasta: wznoszono już pałac Zamoyskich, pierwsze kamienice przy rynku czy mury obronne  —  lecz  historyczne zwiedzanie Zamościa z przewodnikiem tu:   https://przewodnikzamosc.pl/?page_id=746  zapraszam serdecznie . W tym właśnie czasie  doszło do  drugiej wyprawy na Moskwę. Pod Wileżem w dniu 6 sierpnia 1580 roku, a zatem w święto Przemienienia Pańskiego (znamy kaplicę Zamoyskich  w katedrze!) miała miejsce pierwsza bitwa Jana Zamoyskiego, a należy wiedzieć, że wszystkie jego bitwy były zwycięskie !. Wojsko przyszłego hetmana zostało ubrane w czarne stroje ( na znak żałoby po śmierci jego ukochanej żony Krystyny Radziwiłłówny i ich córeczki Elżbiety ) budziło wśród obrońców wielką grozę. W końcu  tego samego dnia, późnym wieczorem w wyniku natarcia wojsk polskich  twierdza padła a zamek został zdobyty. Szybko do Wileża przybył sam król Stefan i mógł się na własne oczy przekonać jak teoretyczna wielka  wiedza Zamoyskiego została wcielona w życie – na polu walki. Dodam w tym miejscu, iż Jan miał w zwyczaju przed rozpoczęciem bitwy, jak również w czasie pokoju studiować dzieła wielkich wodzów, a już szczególnie starożytnych jak choćby Juliusza Cezara czy Aleksandra Wielkiego. Po zdobyciu tej rosyjskiej twierdzy niby po przekroczeniu Rubikonu,  Zamoyski mógł podobnie tak jak Cezar krzyknąć „alea iacta est” i ruszyć dalej na wschód (gdy Cezar na południe), z tym że nie sam lecz z królem :-).

Armią wielkiego księstwa litweskiego, sprzymierzonego oczywiście z armią polską  dowodził jego powinowaty, wielki hetman litewski Mikołaj „Rudy” Radziwiłł ( stryj zmarłej Krystyny). W dużej mierze dzięki działaniom i umiejetnościom wojennym Zamoyskiego  w dniu 6 września 1580 roku została zdobyta bardzo ważna twierdza, Wielkie Łuki. Nie łatwo przyszło Janowi ze Skokówki opanowanie zamku  Zawłocie, który „jako kaczka na wodzie siedział”. Nie było jednak rzeczy niemożliwych dla naszego  bohatera, który   po wybudowaniu odpowiednich  mostów, jednego dla Polaków a drugiego dla sojuszników Węgrów zdobył i ten zamek.

Druga kampania przeciwko Moskwie została zakończona wielkim sukcesem ( o pierwszej wyprawie moskiewskiej pisałem tutaj: https://przewodnikzamosc.pl/?p=1952), pokonaniem Rosjan i wyparciem ich na wschód przez co zwiększyło się bezpieczeństwo  zjednoczonego Królestwa Polski i Litwy. W dowód zasług Król Stefan Batory  11 sierpnia 1581 roku mianował Zamoyskiego   Hetmanem Wielkim Koronnym Obojga Rzeczypospolitej. Trudno prowadzić alternatywne  wizje przyszłości, lecz gdyby Batory żył 10, 20 lat dłużej, Rzeczypospolita mogłaby być …jeszcze większą potegą i na trwałe zabezpieczyć się od Rosji i wojny z tym państwem, co nawet dziś jest tak istotne !.

 

 

Padwa Północy

Dodaj komentarz

pierzeja wschodnie żydzi ok 1925 zamoscdawniej A Jabłoński

Przed laty Zamość stanowił mozaikę wielokulturową i wielonarodową. Gdybyśmy się cofneli jeszcze trzy wieki wczesniej niż na zdjęciu, zobaczylibyśmy w Mieście Arkad Polaków a obok nich Ormian, Greków, Żydów Sefardyjskich, wszystkie te nacje zajmowały się handlem i to towarami – w dzisiejszym języku – luksusowymi: drogimi tkaninami, dywanami, safianami, kurdybanami, bronią, solą (…).

Początkowo Hetman Zamoyski planował by w Zamościu zamieszkali jedynie katolicy, jednak po kilku latach zmienił zdanie z uwagi na możliwość szybszego rozwoju miasta, wymiany handlowej a co za tym idzie bogacenia się mieszkańców – zezwolił na osiedlanie się w Padwie Północy wymienionym wyżej nacjom, pozwolił im także wznieść własne świątynie a nawet wsparł  finansowo ich budowę. W Zamościu mieszkali także Włosi, Anglicy, Niemcy, Szkoci, Holendrzy …, było to miasto europejskie w pełnym tego słowa znaczeniu. Założyciel Zamościa studiując w młodości w Padwie poznał przedstawicieli różnych narodów uczących się w tym mieście, niektórzy zostali jego przyjaciółmi, ta kwestia również   miała wpływ na jego otwartość, sam gorliwy katolik nikogo nie zmuszał do zmiany wiary, by łświadomy, że taka decyzja musi wynikać z potrzeby serca.

Turystyka w Zamościu

Dodaj komentarz

motoc wawa

Warto zwiedzać Zamość, to wspniały pomnik historyczno turystyczny, a w tym roku przybyło do Padwy Północy wiele grup turystycznych, znacznie więcej niż w latach poprzednich, a Turyści nieodmiennie zachwycają się urokiem tego starego grodu.  Do Idealnego Miasta zaprasza przewodnik po Zamościu, są tu także interesujące trasy podziemne, muzea, wnętrza pięknych kościołów, czy synagogi także wycieczki zabezpieczymy przed chłodem czy wiatrem. Można przyjeżdzać w listopadzie, grudniu…w tych miesiącach również czekają na nas niezwykłe atrakcje. Po zwiedzaniu Zamościa proponuję wypad na Roztocze, aby zobaczyć Zwierzyniec, Krasnobród czy  XVIII-wieczną chatę, ogrzać się przy płonącym ognisku… Kontakt przewodnikzamosc@gmail.com

Nauczyciele z Łodzi

Kilka wybranych zdjęć z jesieni tego roku.

nauczyciele z minska

Muzeum z W-wy

 

krasn turys kaplica

SAM_3341